Scapula Winging

‘Schouders neer!’

Heel waarschijnlijk herken je als danser of dansdocent deze vaak gebruikte opmerking. Waarom is het eigenlijk zo lastig om de controle over je schouders te behouden tijdens het dagelijkse leven en vooral tijdens het dansen?

Een ervaren danser kan je meteen herkennen aan de prachtige achter- en neerwaartse schouderpositie en de beheersing over de soms subtiele schouderbewegingen. Tijdens mijn hogeschool studies van moderne dans heb ik hier zelf regelmatig moeite mee gehad. Hoe lastig het voor me was om de controle over mijn schouders te behouden, werd me pas duidelijk zodra ik tijdens danslessen enorm veel last en pijn begon te krijgen van de voorkant van mijn schouder en mijn sleutelbeen. Ik gaf te weinig aandacht aan mijn klachten toentertijd. Pas toen ik stekende pijn begon te voelen, ben ik hulp gaan zoeken. Gelukkig kwam ik een ervaren kinesitherapeut tegen die me meteen op mijn scapula winging , of ‘vleugelvorming’, wees. De schouderbladen rusten normaal gezien vrij vlak tegen de ribbenwand aan de rug. Scapula winging treedt op wanneer het schouderblad naar achteren gaat uitsteken door bijvoorbeeld musculaire disbalansen. Van vloeiende schouderbewegingen is bijgevolg dus weinig sprake, met mogelijke blessures tot gevolg.

Scapulaire dyskinesie: de vaak vergeten boosdoener van schouderijn
De incidentie van scapula winging is onduidelijk, maar hoogstwaarschijnlijk komt het vaker voor dan beschreven staat. Het is soms moeilijk om de diagnose te bekomen, omdat een gerelateerde en veel voorkomende klacht van de schouder en/of nek bij een lichamelijk onderzoek soms duidelijker naar voren komt. Daarom kan een niet herkende continue scapulaire dysfunctie een reden zijn voor een bemoeilijkt herstel. Een diagnose kan gemakkelijk worden bereikt door een gericht lichamelijk onderzoek en specifieke provocatieve manoeuvres. Eén ervan is een voorwaartse elevatie van de arm tegen weerstand waarbij het uitsteken van het schouderblad prominenter wordt. Deze testen kunnen eventueel ook gecombineerd worden met een elektromyografisch onderzoek. Een snelle diagnose en herkenning van deze problematiek kan schouderdysfuncties voorkomen. (Srikumaran et al., 2014)

Om een optimale functie van de bovenste ledenmaten te kunnen verkrijgen, is het correct positioneren van je scapula (schouderblad) essentieel. Deze positionering moet zo goed mogelijk zijn ten opzichte van de humerus (bovenarm) en de thorax (borstkas). Dit zorgt dan voor een optimale en juiste positionering van het glenöid (fossa glenoidalis)*, dat de mobiliteit en stabiliteit van het glenohumerale gewricht** kan garanderen. Het scapulo-humerale ritme tijdens een schouderbeweging is de gelijktijdige beweging van het schouderblad en de humeruskop in het glenohumerale gewricht. Deze moeten vlot ten opzichte van elkaar bewegen op bepaalde momenten in een beweging met een glenohumerale abductie en een scapulaire opwaartse rotatie. Dus als je schouderblad in een niet-optimale positie staat in rust – zoals bij scapula winging – zorgt dit voor een abnormaal ritme en kan voor allerlei klachten zorgen zoals bijvoorbeeld een subacromiaal impingement syndroom of schouderinstabiliteit. Bij een veranderd ritme spreekt men ook van scapulaire dyskinesie. (Nijs, Roussel, Struyf, Mottram, & Meeusen, 2007) (Martin & Fish, 2007)

Het musculair stelsel levert de grootste bijdrage in het garanderen van een correcte scapulaire positie in rust en tijdens beweging. Als deze geen goede controle hier over uitoefenen, zorgt dit dus vaak voor schouder- en nekklachten. In het filmpje hieronder kan je oefeningen terugvinden om een verbeterde stabiliteit en controle over het scapulo-humeraal gewricht te verkrijgen.

Als je klachten ondervindt door scapula winging, zoek dan de hulp van een medisch professional.

Neem gerust contact met me op als je vragen hebt!

*Fossa glenoidalis: Het is een gewrichtsdeel van het schouderblad, onderdeel van het glenohumerale gewricht.
**Glenohumeral gewricht: deel van het schoudercomplex; het gewricht van het schouderblad en de humerus (bovenarm).